Lef! Dat is er nodig om nu de maatregelen te nemen voor een Gelderland waar het in 2071 mooi en duurzaam wonen en leven is. De vijf jonge sprekers waren ze het daarover roerend eens tijdens het webinar over de toekomst van landbouw en voedsel, hoe verschillend ze ook waren.
Er was nog een overeenkomst: een groot hart voor boeren en de moeilijke situatie waarin zij zich bevinden. Allemaal noemden ze het belang van boeren die gezonde marges halen en niet worden uitgeknepen in een systeem van banken en supermarkten. Daarvoor is een integrale aanpak nodig. Alles is met elkaar verbonden, niet alleen landbouw, maar ook industrie en het bedrijfsleven moeten hierin met elkaar gaan samenwerken. Er is een holistisch systeem nodig, waarin een belangrijke rol voor de overheid is weggelegd. Al kun je je ook achter dit systeem verschuilen, merkt beleidsadviseur Lara Sibbing op: want als alles met elkaar verbonden is, waar begin je dan? En daarom is er dus lef nodig, voor langetermijnvisie, concrete doelen, beleid waar niet iedereen het mee eens is en zachte (voorlichting) en harde (wet- en regelgeving) maatregelen.
Is 071 ver of is het dichtbij?
De vraag aan de sprekers was om na te denken over het Gelderland over vijftig jaar, in 2071 dus. In wat voor Gelderland willen zij dan leven? En wat moet daarvoor nu gebeuren? In de zeer levendige chat werd wat gesputterd over 2071: ‘dat is nog véél te ver weg’. Directeur Petra Souwerbren van Natuur en Milieu Gelderland relativeerde dat door op te merken dat de twintigers van nu dan nog maar net met pensioen zijn. Het is daadwerkelijk hun toekomst. En inderdaad, we moeten ‘gisteren’ beginnen met de juiste maatregelen, en als dat niet meer lukt, dan vandaag.
Opstand?
Het was nog even spannend of Armando van Vlastuin wel zou verschijnen. Zat hij bij de tientallen deze week gearresteerde activisten van Extinction Rebellion? Maar hij logde gewoon in en gelukkig maar. Met een goed onderbouwd verhaal liet hij zien dat de Nederlandse landbouw helemaal niet zo efficiënt is als je kijkt naar opbrengst per hectare, in ieder geval niet als je de input aan import meeteltWaarom blijft dit systeem dan zo? Omdat deze boeren afhankelijk zijn van grote bedrijven als Monsanto, Bayer en Unilever – en daar gaan de grote winsten naar toe. “We moeten daartegen samen in opstand komen”, de activist in hem was niet te ontkennen.
Boerin Sanne van Leeuwen heeft haar droom waar gemaakt en werkt als biologische boerin. Zij wees er op er veel initiatieven zijn om andere landbouw te bedrijven, zoals Herenboeren, maar dat de overheid regie moet nemen om samenhangend beleid te maken. “In plaats van al die regels, met de verplichte oogstdatum als sprekend voorbeeld, moet er resultaatgericht beleid komen aan de hand van een scoringsmodel voor bijvoorbeeld bodem- en watergebruik. Boeren kunnen dan zelf hun keuzes maken en met innovatieve oplossingen komen.”
Naast de koelkast?
Samen maken we onze samenleving. Dus samen maken we blijkbaar de verkeerde keuzes waarbij ons landbouw- en voedselsysteem niet bijdraagt aan een gezonde leefomgeving, een gezonde wereld. Lara Sibbing promoveert binnenkort op hoe gemeentes kunnen bijdragen aan duurzame en lokale voedselsystemen. “Het is een mythe dat de overheid niet kan of wil ingrijpen in wat we eten, want dat doen ze natuurlijk allang. Bij suiker, met het bepalen van de btw, maar ook met roken. Dus de overheid kan een hele positieve rol spelen. In het 2071 waar ik van droom, is de overheid een volwaardige partner voor de voedseltransitie.”
Assistent-professor Thijs Fijen meldde onomwonden dat we aan de gang moeten als we die mooie toekomstvisies in 2071 uit willen laten komen. Landbouw is een groot probleem voor de biodiversiteit, begon hij, maar dat betekent ook dat een groot deel van de oplossing daar ligt. Eén van de belangrijkste maatregelen is om boerenbedrijven die vlakbij natuurgebieden liggen, allemaal natuur-inclusief te maken. Dat kan gewoon, stelt hij, de wetgeving is er al. We moeten het gewoon doen – dat het mainstream wordt om goed voor de natuur te zorgen terwijl je voedsel produceert. Zo gek is dat eigenlijk niet.
Evi Vet, jongerenvertegenwoordiger ‘biodiversiteit en voedsel’ bij de Verenigde Naties, was co-host bij deze zitting en neemt de opmerkingen mee naar het internationale podium waarop ze actief is. “Hoe krijgen we dan bestuurders met lef”, vraagt ze zich af. Lara Sibbing draait het om: “Hoe krijgen we mensen met lef als bestuurders?” Dat doen we natuurlijk zelf met ons stemgedrag.
En zoals iemand in de chat opmerkte: deze jonge mensen met lef, intelligentie en grote motivatie voor een duurzame wereld gaan we hopelijk nog vaak terugzien.