Wat krijg je als je een industrieel designer en een technisch ingenieur samenbrengt? Een circulaire lamp! Volledig ín de regio gemaakt met lokaal beschikbare reststromen. Met dit project sleepten bedenkers Bernd Teule en Steef Niesing uit Apeldoorn een nominatie voor de Gelderse Circulaire Innovatie Top 20 in de wacht.
Het duo wil nu met hun bedrijf Circular Booster ook andere ondernemers helpen hun product of proces meer circulair te maken. Waarom? De Nederlandse economie is volgens dit onderzoek op dit moment voor zo’n 24.5% circulair. Van de 221 miljoen ton grondstoffen die jaarlijks wordt gebruikt, wordt 167 miljoen ton niet hergebruikt. En het doel is om in 2050 volledig circulair te zijn. Mede daarom zijn circulaire initiatieven broodnodig.
Lokaal afval
In samenwerking met Foenix, MATCH! van Pluryn en studenten van Saxion ontwikkelen Bernd Teule en Steef Niesing daarom circulaire producten op basis van lokaal beschikbare reststromen. Hun eerste project is de Mark-One, een circulaire lamp gemaakt van lokaal afval. De lamp wordt bovendien door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt geproduceerd en vervolgens als hoogwaardig, duurzaam en circulair product in de markt gezet. Naar verwachting gebeurt dat nog voor de zomervakantie. Als corona tenminste niet voor nóg meer vertraging zorgt.
Duurzamere invulling
Steef Niesing (40) is van huis uit elektrotechnisch ingenieur en werkte jarenlang voor een fietsenfabrikant in Apeldoorn. Bernd Teule (53) deed de Design Academy Eindhoven en ontwerpt vooral verkoop bevorderend materiaal voor winkels. De mannen ontmoetten elkaar toen beiden op zoek waren naar een duurzamere invulling van hun werk. Steef: ‘Na een zoveelste bezoek aan China, waar de onderdelen voor de fietsen in enorme hoeveelheden en niet onder de meest duurzame omstandigheden gemaakt werden, wilde ik het anders doen. Ik ben voor mezelf begonnen, onder meer met het idee om een circulaire fiets te maken.’ Hij vroeg Bernd om mee te denken en de mannen kwamen bijna tot een prototype. ‘Maar het proces was tè groot en tè complex. En toen kwam het idee voor de lamp.’
Upcyclen
De circulaire lamp, een ontwerp van Bernd, wordt volledig gemaakt van reststromen. Houten tafels, fietsen, textiel en e-waste. Deze worden ge-upcycled tot design lamp. Steef: Het leuke is dat alle onderdelen van de lamp lokaal geproduceerd worden. Medewerkers van de timmerwerkplaats van Foenix maken de elementen, cliënten van Pluryn scheppen het papier en de tas waarin de lamp – per fietskoerier – wordt geleverd, wordt gemaakt op de textielwerkplaats van Foenix. Ook weer met textielafval. Verder gebruiken we voor de lamp oude spaken én snoeren van oude strijkbouten. Bijna álles gebeurt op het Zwitsal Terrein in Apeldoorn waar Steef en Bernd een kantoorruimte hebben.
Pulp zonder troep
Het enige dat ‘van buiten’ komt is het papier en de kennis voor het papierscheppen, dat komt bij papierfabriek De Middelste Molen in Loenen vandaan. ‘We maken het papier met pulp dat bestaat uit linnen en katoen van kringloopbedrijf Foenix. Het is heel puur en bevat geen lijm of andere troep of chemische toevoegingen. Cliënten van Pluryn scheppen hier vervolgens papier van. Als daarbij een keer iets mis gaat is dat niet erg, want het papier kan gewoon weer bij de pulp. De schepramen voor het papier zijn bovendien ook gemaakt bij de timmerwerkplaats van Foenix.’
3D-printer en oude technieken
De heren vinden het bovendien interessant om oude ambachten te combineren met moderne technieken. Bernd: ‘Zo maken we in het papier een patroon. Vroeger werd dat gedaan met heel dun koperdraad dat in de mal werd gelegd, wij doen het met een 3D-printer. Zo kunnen we elk denkbare afbeelding of logo in de lamp aanbrengen.’
Is de lamp verkoopbaar?
Er is nu één pre-prototype van de lamp, in elkaar gezet door de schoonvader van Steef. Het volgende prototype is op details aangepast en wordt zodra dat weer kan, gemaakt door de mensen op de timmerwerkplaats van Foenix. Steef: ‘Als dat goed gaat, gaan we een serie maken van 10 lampen, onze 0-serie. Dan weten we hoe de lampen eruit gaan zien als je er meerdere tegelijk maakt, of we het proces nog moeten bijsturen én of de lamp verkoopbaar is. Het prototype is heel mooi, maar geen enkele lamp zal straks precies hetzelfde zijn. En we willen wel een hoogwaardig product leveren. Studenten van Saxion gaan het marktonderzoek voor ons doen.’
Value case in plaats van business case
Cleantech Regio heeft het project van de circulaire lamp ondersteund met een subsidie van 15.000 euro. ‘Hiervan hebben we een deel van onze uren, het papieratelier van Pluryn en het maken het prototype kunnen bekostigen. Als old skool business case is onze lamp niet interessant, als value case des te meer. Er zit waarde in het lokaal maken van de lamp met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en die is moeilijk in euro’s vast te stellen is. Als het je om het geld te doen is, begin je er niet aan. Het gaat ons ook niet alleen om de lamp, ook om het proces om tot die lamp te komen. Kán het wel wat we willen? Is de lamp verkoopbaar? En kunnen we het helemaal lokaal doen zoals we dat het liefst willen? Daar leren we zoveel van, die kennis kunnen we weer delen met andere ondernemers.’
Kennisdelen
De droom van Steef en Bernd is dan ook niet om zoveel mogelijk lampen te verkopen. ‘Al hopen we uiteraard dat de lamp een succes wordt zodat andere kringloopcentra het productieproces van ons kunnen kopiëren. Maar wat we het liefst willen is met ons bedrijf Circular Booster zoveel mogelijk andere ondernemers helpen om circulairder te worden. Met behulp van een toolkit én de kennis de wij de afgelopen jaren hebben opgedaan, bieden we daar eenvoudige handvaten voor.’
Bron: Cleantech Regio