Vrijdag 14 juli is het Livinglab Rivierenland Circulair gelanceerd. Dit platform vormt een netwerk van publieke en private partijen die actief werken aan een circulaire economie. Waarin afval niet meer bestaat en grondstoffen weer worden ingezet in de keten. Partijen met vragen, ideeën en kennis zijn welkom om zich bij het netwerk aan te sluiten en samen te werken aan een duurzame en circulaire wereld.
Werkplaatsen
Het platform is op gebouwd uit werkplaatsen. Dit zijn tijdelijke netwerken van ketenpartijen, onderwijs- en kennisinstellingen en overheden die aan de slag willen in de praktijk. De thema’s van deze werkplaatsen zijn momenteel maakindustrie, bedrijventerreinen en inkopen. Gaan de weg zullen er meer werkplaatsen bijkomen wanneer er vragen vanuit het netwerk komen die andere thema’s omvatten. Dus heb jij een vraag die buiten de huidige werkplaatsen valt? Laat je niet ontmoedigen en neem contact op!
Elke vrijdag verschijnt er een nieuwe aflevering van Studio Rivierenland Circulair, waar Christian Lorist samen met verschillende gasten uit het netwerk dieper ingaat op de circulaire ontwikkelingen en vragen in regio Rivierenland. Wil jij op de hoogte blijven? Volg dan de linkedin en instagram pagina van Rivierenland Circulair en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
Vorige maand werd het Manifest ‘Gelderland verdient Circulair!’ ondertekend door 26 personen en ondernemingen. Dit manifest werd aangeboden aan de nieuwe Statenleden van de Provincie Gelderland tijdens het werkbezoek aan Gelderse netwerken en organisaties die voorop lopen in de transitie naar een circulaire economie, de Regioversnellers.
Tijdens dit werkbezoek bezocht de groep, bestaande uit ambtenaren, Statenleden en vertegenwoordigers van verschillende regioversnellers van CIRCLES. Per bus bezochten zij onder andere Living Lab Foodvalley Circulair en het Spijkerkwartier in Arnhem. Met presentaties over allerlei circulaire initiatieven en een kijkje in diverse buurtinitiatieven waarbij inwoners zelf initiatiefnemers zijn, was dit een voorbeeld de multi helix (de samenwerking tussen overheid, onderwijs, ondernemers en inwoners) op regionaal niveau. Het doel van dit werkbezoek was kennismaken en kennis delen. Aan het einde van het bezoek is het Circulair Manifest overhandigd.
Wat is de noodzaak van dit manifest? Daarvoor gaan we in gesprek met Christian Lorist van VNO-NCW Midden, een van de partners van CIRCLES en samen met Kiemt initiatiefnemer van het Circulair Manifest.
Noodzaak van het Circulair Manifest
Het circulair manifest is juist nu noodzakelijk, omdat na de Provinciale Statenverkiezing partijen nu onderhandelen over het coalitieakkoord. Het manifest is een oproep om de adviezen en hulp van maatschappelijke partners te aanvaarden en daarmee de transitie te versnellen. Geef dit advies een plek in het coalitie akkoord.
In het manifest worden 5 punten benoemd:
De transitie naar een circulaire economie vraagt om ‘true pricing’.
Zorg voor 100% circulariteit door inkoop en sectorconvenanten.
Werk aan een ecosysteem voor de circulaire economie; maatschappelijk middenveld en doorbraakprojecten.
Activeer de circulaire doorwerking bij VTH en omgevingsdiensten.
Christian: “We zien graag dat deze 5 adviezen worden overgenomen in het coalitieakkoord. Wij denken dat het kan. Dat we het verschil kunnen maken vanuit het middenveld als de Provincie daar ook in het coalitieakkoord gelegenheid toe biedt. Het is nodig om grote stappen te maken. Zonder het coalitieakkoord gebeurt er te weinig.”
Circulair lijkt nog verder van ons bed. Daarom is het volgens Christian juist van belang om daar nu mee aan de slag te gaan. “We hebben nog geen grondstoffencrisis: Die willen we graag voorblijven. Van de energiecrisis hebben we geleerd, daar hebben we te laat geschakeld. De vraag is niet of er een grondstoffencrisis komt, maar de vraag is wanneer. Daarom willen we graag de discussie voor zijn en nu aanpakken.”
Wij zijn circulaire ondernemers, in beweging met een doel: We zijn op weg naar een volledig circulaire samenleving. We zijn omdenkers en circulaire doeners. We motiveren anderen door het voorbeeld te geven, en bij te dragen aan een circulaire (werk)omgeving.
Wij geloven in toekomstbestendige economische ketens. En in gezonde verdienmodellen. We willen consumenten en producenten inspireren om bestaande producten zo lang mogelijk te gebruiken. Voor nieuwe behoeftes gebruiken we materialen die al in omloop en niet vervuilend voor het milieu zijn. Om de kringloop te sluiten, zetten we producten, componenten en materialen herbruikbaar in, en zetten we zo hoog mogelijk op de R-ladder in; reduce, reuse en recycle. Waar dat kan werken we met partners in onze directe omgeving aan het sluiten van die kringloop. Om de continuïteit van het circulaire systeem te waarborgen (re)genereren we winst: We werken voor people, planet én profit.
We willen méér dan het beste jongetje van de klas zijn op het gebied van recycling. De waarde van grondstoffen en reststromen moet omhoog. We zijn pas tevreden als alle grondstoffen opnieuw gebruikt worden in een kringloop. We nemen verantwoordelijkheid voor ieder product dat we maken. Omdat circulariteit cruciaal is voor de leefbaarheid van onze planeet. We maken onze partners, klanten en leveranciers bewust van hun verantwoordelijkheid om de keten te sluiten. We delen kennis en leren met en van elkaar.
Wij geloven dat de transitie naar een circulaire samenleving al in volle gang is. En dat dit nog veel sneller kan als maatschappelijke partners, ondernemers en inwoners hierin samen optrekken. Want circulair zijn, dat doe je samen.
Het nieuwe morgen begint vandaag.
Ik onderschrijf bijgevoegde Gelderse circulaire adviezen van CIRCLES voor het nieuwe coalitieakkoord.
Deze mensen ondertekende het manifest al
Franske van Duuren – Kiemt
Christian Lorist – VNO-NCW Midden
Merel Schouten – Kiemt
Harriët van der Weele – Kiemt
Floor van de Waterbeemd – Kiemt
Jan Willem Wensink – WensinkWeb
Niels Ahsmann – Regio Zwolle Circulair – Living Lab
Diederik Hoefsmit – Natuur en Milieu Gelderland
Frank Croes – HAN University of Applied Science
Erick Wuestman – Kiemt
Ylka Greijdanus – Humanoffice
Dirk Jan van Dalfsen – Paraveterinair
Marieke Verhoeff – RvN@
Martine Groenewegen – De Klik
Karin van Haren – HAN University of Applied Sciences
Bonne W. Algra
Sebastiaan Hetterschijt – Bakkersgrondstof BV
Marcus Popkema – Hogeschool Windesheim
Carolien Huisman – Living Lab Regio Foodvalley Circulair
Simon Harmens – Hoogeboom
Melanie de Vries – Hogeschool Windesheim
Willy Smit Spinner/Bestuurder – Circkelregio De Achterhoek
Edwin Hamoen – Wageningen Food & Biobased Research
Marjolein Snippe
Margreet van Uffelen – Omlab
Sjaak de Beer – Common Gold
Gelderse circulaire adviezen van CIRCLES voor het nieuwe coalitieakkoord
1 – De transitie naar een circulaire economie vraagt om ‘true pricing’.
Bij een circulaire economie gaat het om waardeketens en om vraaggestuurd werken. Zonder vraag hebben onze stofstromen geen waarde. De provincie kan hier een wezenlijke bijdrage aan leveren: Door in de begroting het aspect samenwerking met (regionale) ketenpartners én circulair handelen te stimuleren en in waarde terug te laten komen. Bovendien draagt dit in bijna alle gevallen bij aan het reduceren van de CO2-emissie. Om de juiste keuzes te maken voor de toekomst wordt er niet meer gewerkt met kostengedreven business cases. In plaats daarvan worden waardengedreven cases het uitgangspunt, waarbij naast kosten of kostenbesparing, de ‘winst’ op het gebied van duurzaamheid, milieu en maatschappij bepalend zijn bij het maken van keuzes.
Advies Wij adviseren om in het nieuwe coalitieakkoord op te nemen dat de begroting van de provincie Gelderland geheel circulair wordt. Hiervoor mag er in geen enkel geval afschrijving tot 0 plaatsvinden op alle goederen en diensten die ingekocht worden, maar moet altijd een zo hoog mogelijke restwaarde worden nagestreefd. Het geld dat hierdoor bespaard wordt, kan worden geïnvesteerd in stimuleringsprogramma’s om de transitie naar een circulaire economie te versnellen.
2 – Zorg voor 100% circulariteit door inkoop en sectorconvenanten.
Om circulair te werken moet niet alleen de output circulair zijn, maar ook de input: Dit zijn alle producten, materialen en grondstoffen die ingekocht worden. Bij alle inkoop en aanbestedingen worden de circulaire principes, zoals grondstoffengebruik, (CO2) emissie, en herbruikbaarheid nadrukkelijk meegenomen in de selectie- en gunningscriteria. Daarnaast wordt van de leveranciers en marktpartijen geëist, dat zij transparant zijn over de herkomst van hun grondstoffen en materialen, waardoor het inzichtelijk wordt wat de meest waardevolle aanbieding is. Hier wordt op geselecteerd; waardevolle herbruikbare producten, grondstoffen en materialen.
Advies Koop vanaf 2025 100% circulair in en laat alle aanbestedingen 100% circulair zijn. Sluit als college, samen met gemeenten en jullie partners, voor grote inkoopstromen sectorconvenanten in Gelderland af, om voldoende circulaire marktvraag te creëren en vanuit de markt circulaire proposities te ontwikkelen.
3 – Werk aan een ecosysteem voor de circulaire economie; maatschappelijk middenveld en doorbraakprojecten.
De transitie naar een circulaire economie vereist dat iedereen meedoet; ondernemers in de maakindustrie, bouw en productie van biobased materialen, consumenten en maatschappelijke partners. In CIRCLES-verband werken de Gelderse en Overijsselse regio’s, kennisinstellingen en ondernemersorganisaties samen. De lijnen zijn kort, en zo kunnen we regionale en lokale organisaties en mensen betrekken. Vanuit de regio bieden we een netwerk van organisaties en kennis, dat lokale initiatieven ondersteunt, versnelt en vergroot. In dit netwerk motiveren organisaties elkaar en wordt organiserend vermogen ingezet voor de transitie. Ook spreken we elkaar aan op ieders verantwoordelijkheid; open en transparant vanuit een overtuiging dat we midden in de transitie staan. We sluiten de kringlopen, we innoveren en vernieuwen met nieuwe circulaire productieprocessen en businessmodellen. We kopen circulair in, en bieden circulair aan. Kortom: Circulair doen we samen.
Advies
Blijf als Provincie Gelderland de regionale living labs en circulaire doorbraakprojecten stimuleren, zodat we meters kunnen maken in de realisatie van een circulaire economie. Daarvoor hebben we als partners de CIRCLES Roadmap 2030 opgesteld. Activeer de circulaire doorwerking bij VTH en omgevingsdiensten.
4 – Activeer de circulaire doorwerking bij VTH en omgevingsdiensten.
Overheden hebben een grote rol in het stimuleren van de circulaire economie en gebruiken zowel wortel als stok. In alle contacten met bedrijven komen circulaire uitgangsprincipes (bijvoorbeeld de R-ladder en grondstofketens) ter sprake. Voor innovatie en projecten die systeemveranderingen met zich meebrengen is experimenteerruimte en aanpassing van wet- en regelgeving nodig. Als overheid is het belangrijk om de urgentie over toekomstige wetgeving en noodzaak voor verduurzaming te agenderen en betrokken partijen daarover te informeren. Actieve handhaving laat zien dat het menens is.
Advies Help als provincie en gemeenten proactief bij het zoeken naar de experimenteerruimte en het wegnemen van de wettelijke belemmeringen. Geef de omgevingsdiensten expliciet tijd, scholing en opdracht voor deze aspecten van de circulaire economie, en help mee bij de (inter)nationale lobby van de wettelijke veranderingen die nodig zijn.
5 – Zorg dat Heel Gelderland repareert.
Binnen een circulaire economie is reparatie essentieel. Om de maximale waarde van onze grondstoffen te behouden is het noodzakelijk dat onze producten zo lang mogelijk meegaan. Gelukkig zien wij dat inwoners steeds bewuster met hun spullen omgaan en reparatie steeds belangrijker wordt; denk maar eens aan de populaire reparatiecafés. Tegelijkertijd komt er steeds meer wet- en regelgeving, die het repareren van apparaten aanmoedigt, zoals het Recht op Reparatie, de Ecodesign Directive en de Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid. Alleen, dan zijn we er nog niet. Om een reparatie-economie en daarmee nieuwe verdienmodellen voor ondernemers te realiseren is meer nodig. Aan de ene kant is aan de aanbodzijde een netwerk tussen reparateurs nodig voor kennisuitwisseling en marketing. Aan de andere kant moet de vraagzijde gestimuleerd worden door bijvoorbeeld reparatievouchers die een reparatie deels vergoeden. Een reparatieplatform brengt vraag en aanbod bij elkaar.
Advies Stimuleer als provincie Gelderland een reparatie-economie, zodat heel Gelderland repareert.
Ons aanbod
De ondertekenaars van dit manifest bieden na de verkiezingen de provincie Gelderland aan om:
Te ondersteunen bij de uitwerking van dit plan van aanpak circulaire economie;
Te helpen om vanuit de sectoren en regio’s te komen met een bidbook circulaire economie waarvoor ook draagvlak is bij de bedrijven in de betreffende sector;
Te ondersteunen bij het maken van een circulaire deal op basis van de geleverde bidbooks;
Daarbij bieden de maatschappelijke organisaties ondersteuning door aan te geven wat er al loopt en beschikbaar is, wat mogelijke veranderingen zijn die bedrijfsprocessen circulair kunnen maken. De bedrijven zijn echter aan zet;
Samen met de provincie de spelregels voor toekenning ondersteuning bidbooks en een investeringsfonds uit te werken.
Nijmegen – Tijdens de finale van de Gelderse Circulaire Innovatie Top 20 op donderdag 9 februari opende Helga Witjes, gedeputeerde van Provincie Gelderland, officieel het Circulair ondernemersloket Oost-Nederland.
Tool voor circulaire ondernemers Oost-Nederland
Circulair ondernemen, hoe doe je dat? Er komt veel bij kijken en er worden vaak vragen gesteld als:
Waar moet je beginnen?
Hoe neem je de volgende stap?
Hoe zit het met wet- en regelgeving?
En hoe kom je aan financiering of de juiste producenten of grondstoffen?
Om circulaire ondernemers met die vragen te helpen, is nu het Circulaire ondernemersloket Oost-Nederland geopend. Dit is een digitaal loket, te vinden op de CIRCLES website, waar ondernemers hun vraag via een formulier kunnen indienen. Binnen het netwerk van CIRCLES wordt gekeken wie de ondernemer het beste kan helpen en zo worden zij met elkaar in contact gebracht.
Het loket staat open voor alle circulaire ondernemers uit Oost-Nederland, mits je ingeschreven staat bij de KVK. Daarnaast gelden wat andere richtlijnen, die je kunt vinden bij het ondernemersloket. Het moet gaan om een wat groter vraagstuk wat je zelf al hebt geprobeerd op te lossen, maar ergens in vastloopt, bijvoorbeeld door gebrek aan kennis, ketenpartners, financiering of problemen met wet- en regelgeving.
Ben je een circulair ondernemer in een andere regio? Check dan of jouw regio ook een circulair ondernemersloket heeft, of klop aan bij het landelijke loket: Het Versnellingshuis
Ondernemers in de Horeca, Zorg, Catering en Retail in Gelderland kunnen met 50% subsidie deelnemen aan het programma Gelderland van Morgen. Onder deskundige begeleiding gaan zij gedurende 1 of 2 jaar aan de slag met het aanbieden van meer voedsel met plantaardige eiwitten en het verminderen van voedselverspilling. Meedoen levert doorgaans meer marge op, meer inzicht in de bedrijfsvoering én het milieu is erbij gebaat. Wie zich voor 1 april a.s. aanmeldt, is verzekerd van een plek.
Ondernemers die meedoen bepalen hun eigen ambitieniveau. Er wordt gestart met een Quickscan die inzicht geeft in de impact van het voedsel dat nu aangeboden wordt en in welk voedsel er wanneer wordt verspild. Vervolgens kiest de ondernemer zelf waar hij/zij mee aan de slag wil. De ondernemer wordt hierbij geholpen met kennis, praktische handvatten en tools om impact te maken én te meten. Deelname aan het programma geeft inzicht in de bedrijfsvoering en levert doorgaans meer marge op. Ook neemt de gast/klanttevredenheid toe, zoals uit de impactmetingen zal blijken.
Het programma heeft de ambitie om meer dan 10 miljoen ‘borden te vergroenen’ binnen- en buitenshuis en 15 tot 25% minder voedsel verspillen. Dit moet een CO2-reductie opleveren van 30-40%. Met de supermarkten worden aparte afspraken op maat gemaakt. Naast een duurzamer aanbod gaat het ook om de positionering van producten, gericht op het helpen en verleiden van consumenten en ze daarmee een duwtje in de rug te geven bij het maken van duurzame keuzes.
Het programma is mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland en Stichting Goeie Grutten en wordt uitgevoerd door Greendish en partners als Natuur en Milieu Gelderland, VoedselSurplus, Orbisk, Alliantie Voeding in de Zorg, Questionmark en GroentenFruit Huis.
Provincie Gelderland wil de hoeveelheid voedselafval en verspilling met 50% verminderen. Daarnaast wil provincie Gelderland de dierlijke eiwitconsumptie van consumenten verminderen en het aandeel plantaardig eiwit in de totale consumptie vergroten. Zo werkt Gelderland aan zorgvuldiger gebruik van grondstoffen en een klimaatneutraal Gelderland in 2050.
